Szwajcaria robi kolejny krok w stronę legalizacji marihuany. W opublikowanym projekcie zakłada się, że sprzedaż konopi do użytku dorosłych online będzie prowadzona wyłącznie przez jednego operatora wyznaczonego przez państwo. Jeśli plany wejdą w życie, będzie to pierwszy w Europie komercyjny (choć nie nastawiony na zysk) rynek marihuany rekreacyjnej, który może ruszyć już w 2026 roku.
Jeden sklep online dla całej Szwajcarii
Nowe przepisy przewidują, że cały handel online marihuaną znajdzie się pod kontrolą jednej, państwowej jednostki.
- Cel: ochrona konsumenta i zdrowia publicznego, a nie maksymalizacja zysków.
- Ryzyko: monopol może ograniczyć konkurencję, wybór produktów i innowacje.
Luc Richner, współzałożyciel Cannavigia, firmy odpowiedzialnej za compliance w szwajcarskich projektach pilotażowych, ocenia tę strategię jako „odważną, ale ryzykowną”:
„Na początku może to wzmocnić nadzór i bezpieczeństwo konsumentów, ale brak konkurencji ograniczy wybór. Być może dobrym rozwiązaniem byłoby rozpoczęcie od jednego operatora, a potem stopniowe otwieranie rynku.”
Lekcje z Kanady
Model szwajcarski przypomina rozwiązanie w kanadyjskiej prowincji Ontario, gdzie od 2018 roku działa państwowy sklep internetowy Ontario Cannabis Store (OCS).
- OCS w 2024 r. zanotował 246 mln dolarów kanadyjskich zysku, z czego 223 mln przekazano do budżetu prowincji.
- Choć Szwajcaria planuje inną politykę podatkową, przykład Kanady pokazuje potencjał przychodów, które mogą zostać przeznaczone na projekty zdrowotne.
Według prognoz, biorąc pod uwagę populację Szwajcarii i dane OCS z ostatnich lat, szwajcarski sklep online mógłby w przyszłości osiągnąć znaczącą skalę.
Niewiadome i pytania otwarte
Na tym etapie projekt pozostawia wiele pytań:
- Czy sklep zostanie zbudowany od podstaw przez rząd, czy powierzony prywatnej firmie?
- Czy państwo wykorzysta już istniejącą infrastrukturę firm takich jak Cannavigia, która od lat obsługuje system pilotażowy?
- Czy rynek będzie w przyszłości otwierany dla nowych graczy i innowacyjnych modeli biznesowych?
Richner podkreśla:
„Najlepszym rozwiązaniem mogłoby być połączenie nadzoru państwowego z doświadczeniem i logistyką sektora prywatnego. Hybrydowy model współpracy pozwoliłby zachować bezpieczeństwo, a jednocześnie zagwarantować różnorodność produktów i innowacje.”
Co dalej?
Projekt jest na etapie konsultacji, więc finalne rozwiązania mogą się jeszcze zmienić. Niezależnie od tego, jedno jest pewne – Szwajcaria staje się europejskim liderem w podejściu do legalizacji marihuany, stawiając zdrowie publiczne i bezpieczeństwo na pierwszym miejscu.
